بایدها و نبایدهای ظروف مسی

تاریخچه وجود مس در ظروف آشپزی ما ایرانی‌ها گذشته‌ای بسیار غنی دارد. استفاده از ظروف مسی و تمامی وسایل تزیینی مسی، در فرهنگ و تمدن ما ایرانی‌ها ریشه دارد. شهرهای زیادی در ایران به کار ساخت ظروف مسی می‌پردازند که از جمله مهمترین شهر در زمینه ساخت ظروف مسی شهر زنجان میباشد.از این ظروف برای پخت مواد غذایی، سرو غذا و همچنین ظروف تزیینی استفاده می‌شود. از دیرباز نیز، مس به‌عنوان یکی از المان‌های حتمی در جهاز عروس محسوب می‌شد. زیرا هم قیمت ظروف مسی گران‌ بوده و هم به سبب رنگ زیبا بسیار چشم‌نواز است.در همان قدیم نیز برای پخت‌وپز و حتی سرو مواد غذایی با ظروف مسی ممنوعیت‌هایی وجود داشت. به همین علت است که بحث قلع اندود کردن ظروف مسی، از دیرباز بسیار مهم و ضروری تلقی می‌گردد.

چه غذاهایی را نمی توان در ظروف مسی طبخ نمود؟

مس یکی از فلزاتی است که وجود آن برای بدن انسان مهم بوده، به همین منظور گاهی پزشکان و طبیبان در طب سنتی طبخ غذا در ظروف مسی را پیشنهاد می‌کنند. در ادامه فهرستی از مواد غذایی که نمی‌توان در ظروف مسی طبخ نمود را ارائه می‌دهیم:

1.گوجه فرنگی : همواره برای تمیز کردن سطح بیرونی مس از گوجه‌فرنگی و یا رب استفاده می‌شود. این به معنای واکنش سریع گوجه‌فرنگی با فلز مس است.هر ماده غذایی که با مس واکنش نشان داده و اکسید شود را نمی‌توان در ظروف مسی طبخ، سرو و یا نگهداری نمود.

2.سبزی های رنگ تیره : سبزی‌ها با رنگ‌های تیره مانند اسفناج را نمی‌توان در ظروف مسی طبخ نمود.چراکه این نوع سبزی‌ها به علت دارا بودن آهن بالا، سریع با مس واکنش نشان می‌دهند و با عمل اکسیداسیون، ارزش غذایی به‌شدت کاهش خواهد یافت.

3.غذاهای دریایی : تمامی ما میدانیم که غذاهای دریایی منبع بسیار مغذی از جیوه و مس هستند.اما اگر بخواهیم این مواد غذایی را در ظروف مسی طبخ کنیم، مطمئناً با اکسید شدن آن‌ها، ابتدا ارزش غذایی را کاهش داده و سپس باعث ورود سموم خطرناک به بدن خواهیم شد.

4.نوشیدنی های طعم دار مانند شربت ها : فلز مس با طعم دنده‌های شیرین مانند شکر به سرعت واکنش نشان می‌دهد.پس از نوشیدن شربت زعفرانی، نعنا، سکنجبین و دیگر شربت‌های شیرین در ظروف مسی اکیداً خودداری کنید.

5.غذاهای شیرین : از طبخ غذاهایی که در آن شکر به کار می‌رود مانند شیرین‌پلو و یا درست کردن زرشک و شکر به همراه زعفران بر روی حرارت در ظروف مسی خودداری کنید.

6.موادغذایی که طعم تلخ دارند : اگر از طعم تلخ لیموعمانی استفاده‌شده در خورش خود مطمئن نیستید، هیچ‌گاه آن را در ظروف مسی امتحان نکنید. بیشتر غذاهای سنتی مانند آبگوشت و یا انواع کباب‌ها در این ظروف پخته و سرو می‌شوند. نکته قابل‌توجه در برابر زیبایی بصری، رعایت نکردن نکات ضروری در هنگام استفاده از ظروف مسی است. به همین منظور بهتر است ظروف مورد استفاده یا به خوبی قلع اندود شده و یا کنار گذاشته شوند.

7.شیر : آنزیم‌ها و پروتئین‌های موجود در شیر به سرعت بالا با مس واکنش نشان می‌دهند. به همین منظور برای گرم کردن و حتی سرو شیر از ظروف مسی استفاده نکنید. همچنین پزشکان تأکید دارند که از نگهداری مواد غذایی در ظروف مسی نیز اکیداً خودداری شود.به عنوان مثال از نگهداری غذاهای باقی‌مانده در هر وعده غذایی مانند: خورش، برنج، سالاد در ظروف مسی اکیداً خودداری کنید. به خصوص سالادهای مورد استفاده در فصل تابستان که چاشنی اصلی آن‌ها آب‌لیمو و یا آب‌غوره هستند.

چه غذاهایی را می توان در ظروف مسی طبخ کرد؟

اما ظروف مسی کاربردهای فوق‌العاده‌ای در طبخ دارند که با برخی از مواد غذایی کاملاً منطبق و بدون ضرر خواهند بود:

1.سیب زمینی: اگر می‌خواهید با روغن بسیار کم، سیب‌زمینی تردی داشته باشید، بهترین گزینه برای ظروف قابل‌طبخ، ظروف مسی است.به علت پخش یکنواخت به سبب حرارت و رسانایی خوب گرما، این ظروف یکی از بهترین انتخاب‌ها می‌باشد.

2.برنج : در ایران از دیرباز برای برنج نذری و یا مراسم عروسی‌ها از دیگ مسی استفاده می‌شد. علت این امر تحت کنترل داشتن دمای ظرف و پخت یکنواخت برنج توسط ظروف مسی است. همچنین ته‌دیگ در ظروف مسی بسیار خوشمزه و خوش‌رنگ می‌شود چراکه خنک شدن ته ظرف، نیز به‌صورت یکنواخت انجام می‌شود.

3.هویج و سبزی هایی که رنگ روشن دارند.

نوشیدن آب در ظروف مسی : آب، این مایع حیات اگر در ظروف مسی نوشیده شود، نه‌تنها ضرری برای بدن نخواهد داشت بلکه بر ارزش غذایی آن نیز افزوده‌شده و باعث تقویت پوست و مو خواهد شد.

قلع اندود کردن ظروف مسی : نکته قابل‌توجه در مورداستفاده از ظروف مسی این است که اگر قصد استفاده مستمر و مداوم از این ظروف را دارید باید قلع اندود شدن آن را رعایت کنید. اگر سطح داخل و خارج ظروف مسی را به‌وسیله قلع از یکدیگر جدا کنید در این صورت با طبخ مواد غذایی در این ظروف هیچ‌گاه به مشکل بر نخواهید خورد.چراکه قلع به‌خوبی از تماس مواد غذایی با مس جلوگیری می‌کند و این امر خود مانع اکسید شدن مواد غذایی و کاهش ارزش مواد مغذی داخل آن‌ها می‌شود.

درنتیجه: استفاده از ظروف مسی برای پخت و پز از قدیم توصیه شده و علاوه برجلوه و ظاهرزیبا دارای بسیار موادمغذی برای بدن می باشد.